Το σάλιο ως διαγνωστικό μέσο
Το σάλιο είναι ένα υγρό ζωτικής σημασίας για τον οργανισμό, γιατί χωρίς αυτό η πύλη του στόματος θα ήταν ανοικτή σε κάθε είδους μόλυνση από ιούς και άλλους παθογόνους μικροοργανισμούς, ενώ η πέψη των τροφών θα ήταν μια πραγματικά δύσκολη διαδικασία. Είναι τόσο σημαντικό για τη ζωή μας, που πολλοί το ονομάζουν το «αίμα της στοματικής κοιλότητας».
Το σάλιο αποτελείται κατά 98% από νερό, ενώ το υπόλοιπο 2% περιλαμβάνει βλέννα, αντιβακτηριακές ενώσεις, αντιοξειδωτικές ουσίες, πρωτεΐνες, ηλεκτρολύτες (κάλιο, νάτριο, ασβέστιο, μαγνήσιο κ.λ.π.) και ένζυμα με τα οποία αρχίζει η πέψη των τροφών.
Μέσα σε ένα ml σάλιου κολυμπούν περίπου 500 εκατομμύρια βακτηριακά κύτταρα (κάποια χρήσιμα για την πέψη) και μόλις 8 εκατομμύρια ανθρώπινα κύτταρα.
Σάλιο και covid
Στις μέρες μας, το σάλιο είναι πολύ επίκαιρο, καθώς είναι το μόνο σωματικό υγρό από το οποίο μπορεί να διαγνωστεί το αν είμαστε θετικοί στον covid19. Η δε διαδικασία, είναι η εξής: Με ειδικό στυλεό (μοιάζει με μακρύ ωτοκαθαριστή) λαμβάνεται δείγμα από τον στοματοφάρυγγα και αποστέλλεται στο εργαστήριο. Η μέθοδος που ακολουθείται είναι η αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης με αντίστροφη μεταγραφή για την ενίσχυση δύο διαφορετικών στόχων του ιικού γονιδιώματος του SARS-CoV-2, σε πραγματικό χρόνο (RT-PCR).
Ένα αρνητικό αποτέλεσμα για SARS-CoV-2, σημαίνει ότι ο ιός δεν ανιχνεύεται στο δείγμα στην περίπτωση μη μολυσμένων ατόμων ή σε ασυμπτωματικούς φορείς του ιού που βρίσκονται στη φάση επώασης. Η μοριακή μέθοδος είναι η πιο αξιόπιστη αλλά δεν μπορεί να ανιχνεύσει τον ιό 100% στη φάση της επώασης, ενώ μπορεί όταν είναι σε φάση που έχει αναπτυχθεί πλήρως.
Σάλιο και άλλα νοσήματα
Εκτός αυτών, σήμερα, με ένα απλό δείγμα σάλιου μπορούμε να προσδιορίσουμε ακόμα και το DNA μας. Το τεστ DNA δεν είναι διαγνωστικό τεστ ούτε αποτελεί θεραπευτικό μέσο. Είναι ένας διατροφογενετικός έλεγχος ο οποίος πρέπει να αξιολογηθεί και να εφαρμοστεί από έναν καταρτισμένο επαγγελματία υγείας. Τα γονίδια παρέχουν γνώση μόνο για μια τάση κι όχι για μια προκαθορισμένη κατάσταση καθώς πάντα αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον.Το τεστ χρειάζεται μισή μέρα το πολύ για να δώσει διαγνωστικά αποτελέσματα.
Η νέα και αναπτυσσόμενη επιστήμη της Διατροφογενετικής έχει ως στόχο να προσδιορίσει την γενετική ευαισθησία σε ασθένειες που σχετίζονται με τον μεταβολισμό (όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση, η δυσλιπιδαιμία, η παχυσαρκία οι καρδιαγγειακές παθήσεις, η κοιλιοκάκη), καθώς και τους τρόπους με τους οποίους οι πολύ μικρές διαφορές στα γονίδιά μας μπορούν να μεταβάλλουν τις επιδράσεις της πρόσληψης θρεπτικών συστατικών στον ανθρώπινο οργανισμό. Άλλωστε, η νέα τεχνολογία μπορεί να ανιχνεύσει ταυτόχρονα μέχρι 500 διαφορετικές ουσίες στο σάλιο, εκ των οποίων τουλάχιστον 54 μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προδιάθεση ή και διάγνωση του καρκίνου. Αναλύοντας περαιτέρω αυτές τις ουσίες, το τεστ μπορεί να ανιχνεύσει το 99% των περιπτώσεων καρκίνου του παγκρέατος, το 95% των περιστατικών καρκίνου του μαστού και το 80% των καρκινικών όγκων στο στόμα. Ακόμα και ο ιός HIV μπορεί να ανιχνευθεί, μέσα σε μόλις 20 λεπτά.
Μπορούν επίσης να ληφθούν βιολογικοί δείκτες για καρδιολογικά προβλήματα, υπέρταση, θυρεοειδή, αναιμία, αλλεργίες και διάφορες ασθένειες όπως διαβήτης, παρασίτωση και ηπατίτιδα.
Σάλιο και εγκυμοσύνη
Μεγάλη αλλαγή στην ποσότητα του σάλιου παρατηρείται στην εγκυμοσύνη. Παρατηρούνται, συγκεκριμένα, ορμονικές αλλαγές – ιδίως κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου στην οποία αρχίζει η διαδικασία της ανάπτυξης του εμβρύου. Αυτές, μάλιστα, οι ορμονικές «μετατοπίσεις», μπορούν να προκαλέσουν μείωση της ροής του σάλιου, με αποτέλεσμα οι γυναίκες να νιώθουν αφυδατωμένες. Αντίθετα, σε μερικές γυναίκες τα αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων παράγουν μεγάλη ποσότητα σάλιου (σιελόρροια). Ακόμη, με ένα απλό τεστ σάλιου μπορεί να εντοπιστεί η πιθανότητα πρόωρου τοκετού.
Σάλιο και ουσίες
Πολύ συχνά, γίνονται τεστ σάλιου για να ανιχνευτούν ναρκωτικές ουσίες –όπως μεθαδόνη, χασίς, κοκαϊνη, αμφεταμίνη/μεθαμφεταμίνη, μορφίνη, βενζοδιαζεπάνη, βαρβοτουρικά–, αλλά και περιβαλλοντολογικές τοξίνες. Με την αποχρωματογραφική μέθοδο επιτυγχάνεται γρήγορη και ποιοτική ανίχνευση ναρκωτικών ουσιών και των κυρίων μεταβολιτών τους στα ανθρώπινα ούρα, από ένα προκαθορισμένο όριο ανίχνευσης (σύμφωνα με τις αναφερόμενες τιμές ανώτατων ορίων).
Σάλιο, ουσίες του οργανισμού και προβλήματα του οργανισμού
Το σάλιο περιέχει κορτιζόλη, η έκκριση της οποίας επηρεάζεται από το στρες και είναι ένας πολύ σημαντικός δείκτης για τη συμπεριφορά των ανθρώπων. Τα επίπεδα της κορτιζόλης αυξάνονται ανεξάρτητα από το κιρκάδιο ρυθμό ως απόκριση στο στρες. Η αυξημένη παραγωγή κορτιζόλης συσχετίζεται με το σύνδρομο Cushing και τους όγκους των επινεφριδίων, ενώ η μειωμένη παραγωγή κορτιζόλης συνδέεται με την ανεπάρκεια των επινεφριδίων (π.χ. νόσος του Addison) και την ανεπάρκεια της φλοιοεπινεφριδιοτρόπου ορμόνης (ACTH).
Ένα καθημερινό-απλό τεστ σάλιου!
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και ένα απλό σπιτικό τεστ σάλιου για την ανίχνευση της καντιντίασης: Αφού σηκωθείτε το πρωί, ξεπλύνετε το στόμα σας και γεμίστε ένα ποτήρι φρέσκο νερό. Έπειτα, φτύστε στο ποτήρι. Παρατηρήστε τι συμβαίνει στο σάλιο σας τα επόμενα 30-40 λεπτά, ιδίως τα πρώτα λίγα λεπτά. Αν έχετε καντιντίαση, θα εμφανιστεί τουλάχιστον μία από τις παρακάτω ενδείξεις:
1) Από την απόπτυση δημιουργούνται νήματα, τα οποία βυθίζονται προς τον πάτο του ποτηριού.
2) Συγκέντρωση σάλιου με ασυνήθιστη εμφάνιση στον πάτο.
3) Συγκέντρωση θολών μικροκηλίδων στο νερό. Όσο πιο γρήγορα σχηματιστούν νήματα και μικροκηλίδες τόσο πιο ανεξέλεγκτα πολλαπλασιάζεται το Candida.
Αν οι ενδείξεις αυτές εμφανιστούν αμέσως, το Candida έχει εξαπλωθεί σε πολλά σημεία του σώματος. Από την άλλη, αν η απόπτυση επιπλεύσει στην επιφάνεια και το νερό μείνει καθαρό, κατά πάσα πιθανότητα δεν πάσχετε από καντιντίαση. Αν ο ζυμομύκητας έχει αναπτυχθεί υπέρμετρα στο έντερο, το τεστ θα είναι θετικό ακόμα και αν το κάνετε κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Οι Αμερικανοί ερευνητές έψαχναν για ένα γρήγορο διαγνωστικό τεστ που θα μπορούσε να αποκαλύψει επιθετικές τάσεις σε παιδιατρικούς ασθενείς και φαίνεται ότι το βρήκαν στο τεστ σάλιου. Πιστεύουν ότι η εξέταση των ορμονών στο σάλιο μπορεί να βοηθήσει τους γιατρούς να παρακολουθούν ποιες θεραπείες λειτουργούν καλύτερα για τους ασθενείς τους, ενώ ταυτόχρονα, ελπίζουν ότι αυτό το απλό τεστ σάλιου θα μπορούσε να αποτελέσει ένα πολύτιμο εργαλείο για να βελτιώσουμε και τα επίπεδα ασφάλειας στα σχολεία.
Με αυτόν τον τρόπο, μπορεί να προβλεφθεί η επιθετικότητα σε παιδιά, εφήβους και άντρες με ένα ειδικό τεστ που αναμένεται να χρησιμοποιηθεί σε σχολεία κρατητήρια και ψυχιατρεία. Φαίνεται ότι υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ της συγκέντρωσης ορισμένων ορμονών στους σιελογόνους αδένες των αγοριών και της επιθετικότητας. Η ανάλυσή τους γίνεται για τα επίπεδα τριών ορμονών: κορτιζόλης, τεστοστερόνης, δεϋδροεπιανδροστερόνης (DHEA). Η δε συχνότητα και το επίπεδο της επιθετικότητας συνδέθηκε σαφώς με τις τιμές που αντιστοιχούν σε αυτές οι ορμόνες.
Κλείνοντας, πρέπει να επισημάνω ότι το σάλιο είναι ένα υγρό ζωτικής σημασίας για την στοματική κοιλότητα –αφού, λειαίνει και καθαρίζει την στοματική κοιλότητα και εξασφαλίζει την αναπνοή, την ομιλία, την κατάποση και την προπέψη–, αλλά ταυτόχρονα είναι και το βαρόμετρο της υγείας μας, δεδομένου ότι περιέχει έναν ολόκληρο θησαυρό πληροφοριών γι’ αυτήν.
